Πολεοδομικό Σύστημα της Αρχαίας Μεσσήνης και Ανασκαφές

Το Πολεοδομικό Σύστημα της Αρχαίας Μεσσήνης

Όλα τα οικοδομήματα της Μεσσήνης έχουν τον ίδιο προσανατολισμό και εντάσσονται μέσα στον κάνναβο που δημιουργείται από οριζόντιους (με κατεύθυνση Ανατολή – Δύση) και κάθετους (με κατεύθυνση Βορρά – Νότου) δρόμους. Το πολεοδομικό αυτό σύστημα είναι γνωστό ως Ιπποδάμειο, από τον αρχικό εμπνευστή και δημιουργό του, αρχιτέκτονα, πολεοδόμο γεωμέτρη και αστρονόμο του 5^ου αι. π.Χ, τον Ιππόδαμο από τη Μίλητο.

Αξιοσημείωτο είναι ότι το προκαθορισμένο αυτό σχήμα που στηρίζεται στις αρχές της ισονομίας, της ισοπολιτείας και της ισομοιρίας, στις αρετές δηλαδή του δημοκρατικού πολιτεύματος, και χαρακτηρίζεται από ακραίο γεωμετρισμό, προσαρμοζόταν κάθε φορά στις ειδικές γεωμορφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες του τόπου, ενταγμένο αρμονικά στο φυσικό περιβάλλον.

Η βασική ιδέα του Ιπποδάμειου πολεοδομικού συστήματος που πηγάζει από το ιδεώδες της δημοκρατίας είναι: «Όλοι οι πολίτες να έχουν ισομεγέθη και εξίσου κατάλληλα οικόπεδα και να έχουν πρόσβαση στα δημόσια και ιερά οικοδομήματα, στους κοινόχρηστους δηλαδή χώρους, που επιβάλλονται με τις μνημειακές τους διαστάσεις και τον πλούσιο διάκοσμο.». Πάνω σε αυτές τις αρχές οικοδομήθηκε η Αρχαία Μεσσήνη.

Οι Ανασκαφές

Η αρχαιολογική Εταιρεία άρχισε συστηματικές ανασκαφικές έρευνες στην Αρχαία Μεσσήνη το 1895 με τον Σάμιο αρχαιολόγο και μετέπειτα πολιτικό Θεμιστοκλή Σοφούλη. Συνεχίστηκαν το 1909 και το 1925 από τον Γεώργιο Οικονόμο. Ακολούθησαν οι πολυετείς έρευνες και ανασκαφές του Σουηδού Αρχαιολόγου N.Valmin στη Μεσσηνία, καρπός των οποίων υπήρξαν δυο βασικά συγγράμματα του, ένα για τις επιγραφές της Μεσσηνίας (Lund 1929) και ένα δεύτερο για τις τοπογραφικές του έρευνες στη Μεσσηνία (Lund 1930).

Το 1957 ανέλαβε τις ανασκαφές στην Αρχαία Μεσσήνη ο τότε γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας, ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος, που εργάστηκε ως το 1974. Με τις ανασκαφές του ιδίου και των προκατόχων του, ήλθε στο φως το μεγαλύτερο μέρος του οικοδομικού συγκροτήματος του Ασκληπιείου.

Το 1986 το Συμβούλιο της Αρχαιολογικής Εταιρείας ανέθεσε στον καθηγητή Πέτρο Θέμελη τη διεύθυνση των ανασκαφών της Αρχαίας Μεσσήνης.

 Οι ανασκαφικές έρευνες με παράλληλες εργασίες στερέωσης και αναστήλωσης των μνημείων συνεχίζονται από το 1987 ως σήμερα με ταχύτερους προοδευτικά ρυθμούς. Έχουν φέρει στο φως όλα τα δημόσια και ιερά οικοδομήματα της πόλης ππου είδε και περιέγραψε ο Παυσανίας στη Μεσσήνη, όταν την επισκέφτηκε στα χρόνια του Αυτοκράτορα Αντωνίου του Σεβαστού (155 – 160 μ.Χ).

Φωτογραφικό Υλικό : Από το βιβλίο "Πέτρος Θέμελης - Αρχαία Μεσσήνη, Ιστορία-Μνημεία-Άνθρωποι"