Το Θέατρο και η Κινητή σκηνή του
Το Θέατρο
Το πρώτο μνημείο που συναντά κανείς κατηφορίζοντας από το Μουσείο προς τον αρχαιολογικό χώρο είναι το Θέατρο της Αρχαίας Μεσσήνης. Χρησιμοποιούνταν και για μαζικές συγκεντρώσεις πολιτικού χαρακτήρα. Μέσα στο Θέατρο έλαβε χώρα η συνάντηση του βασιλιά της Μακεδονίας Ε’ και του Αράτου του Σικιώνιου το 214 π.Χ.
Σύμφωνα επίσης με μαρτυρία του Λιβύου, πολλοί κάτοικοι της Μεσσήνης συγκεντρώθηκαν στο Θέατρο της πόλης, απαιτώντας να μεταφερθεί εκεί σε κοινή θέα ο περίφημος στρατηγός της Αχαϊκής Συμπολιτείας Φιλοποίην ο Μεγαλοπολίτης, που είχε αιχμαλωτιστεί από τους Μεσσήνιους το 183 π.Χ.
Το κοίλο εδράζεται σε τεχνική επίχωση συγκροτούμενη από ισχυρό ημικυκλικό ανάλημμα. Το Θέατρο της Μεσσήνης είναι από τα μεγαλύτερα της αρχαιότητας. Το πλάτος του φτάνει τα 129,50 μ. ενώ η διάμετρος της ορχήστρας τα 30,20 μ. Την εντύπωση της φρουριακής δόμησης ενισχύουν οι υψηλές οξυκόρυφες πυλίδες με τα κλιμακοστάσια ανόδου. Αυτά τα στοιχεία, καθώς και το γεγονός ότι το ανάλημμα του κοίλου ήταν στο σύνολό του ορατό και προσιτό από έξω, καθιστούν το Θέατρο της Μεσσήνης ιδιάζουσα περίπτωση που προοιωνίζει τα κολοσσιαία Θέατρα και αμφιθέατρα της Ρωμαϊκής περιόδου.
Η κινητή σκηνή του Θεάτρου
Στο επίπεδο της ευθυντήριας της σκηνοθήκης του Θεάτρου της Αρχαίας Μεσσήνης ήλθαν στο φως 3 παράλληλες αύλακες, αποτελούμενες από σειρά λίθινων πλακών, σφιχτά μεταξύ τους αρμολογημένων, οι οποίες φέρουν στην άνω επιφάνεια τους κοίλη συνεχή εγκοπή για την υποδοχή των τροχών μιας κινητής σκηνής. Η απόσταση μεταξύ των δύο βορειότερων λίθινων αυλάκων είναι 2,00 μ., ενώ η Τρίτη νοτιότερη απέχει 5,10 μ. από την δεύτερη αύλακα.
Η κινητή σκηνή του Θεάτρου της Αρχαίας Μεσσήνης χρονολογείται στα τέλη του 3ου με αρχές 2ου αι. π.Χ. Πίσω ακριβώς από το βόρειο τοίχο της σκηνοθήκς της Αρχαία Μεσσήνης και σε επαφή με αυτόν που υπάρχει μια πλακοστρωμένη άνοδος (ράμπα) που οδηγεί στο μεσαίο διάζωμα του κοίλου. Προστίθεται και αυτή στις αρχιτεκτονικές πρωτοτυπίες του Θεάτρου της Αρχαίας Μεσσήνης, η οποία κινητή σκηνή λειτούργησε ως τον 1ο αι. π.Χ
Το τμήμα της συνοικίας του Θεάτρου αποτελούσαν πολυτελές κατοικίες ρωμαϊκών χρόνων (2ος - 4ος αι. μ.Χ), θεμελιωμένες πάνω σε προγενέστερα ελληνιστικά οικοδομήματα. Οι ανδρώνες (δωμάτια συμποσίων) των οίκων φέρουν πολύχρωμα ψηφιδωτά, όπου κυριαρχούν τα γεωμετρικά σχήματα (πέλτη, ρόμβοι, σπείρες, μαιανδροειδή).