Το Στάδιο, Το Γυμνάσιο και η Παλάιστρα

To Στάδιο και το Γυμνάσιο ανήκουν πλέον στα εντυπωσιακά από άποψη διατήρησης οικοδομικά συγκροτήματα. Εχει σχήμα πετάλου, με κερκίδες και κλιμακοστάσια, τα καθίσματα των εξεχόντων και την αρίθμηση των διαζωμάτων με αρχαία Ελληνικά γράμματα και με ρωμαϊκή προσθήκη προστατευτικού τοίχους στο κάτω μέρος, αφού είχε μετατραπεί τα χρόνια εκείνα σε αρένα. Το βόρειο πεταλόσχημο τμήμα του Σταδίου περιλαμβάνει 18 κερκίδες με 18 σειρές εδωλίων, που διαχωρίζονται από κλιμακοστάσια.

Περιβάλλεται από δωρικές στοές, των οποίων οι κίονες στέκονται κατά το πλείστον στη θέση τους. Η βόρεια στοά είναι διπλή, η ανατολική και η δυτική είναι απλές.

Γύρω από το στάδιο σώζονται οι κίονες από το Γυμνάσιο που καλύπτουν μια μεγάλη έκταση που περιλαμβάνει στοές, παλαίστρα, δωμάτια, τεμένη, πρόπυλα. Εκεί βρέθηκαν ανδριάντες γυμνασιαρχών, κατάλογοι εφήβων αλλά και πολλές επιγραφές και αναθήματα από τα οποία αντλούνται σημαντικές πληροφορίες.

Οι στοές, που ανήκουν στο Γυμνάσιο, αποτελούν ενιαίο αρχιτεκτονικό σύνολο με το Στάδιο. Η δυτική στοά φαίνεται να συνεχίζεται ως το πέρας του στίβου και διακόπτεται σε μήκος 110 μέτρων περίπου από το βόρειο άκρο της.

Συνδέεται με περίστυλο αίθριο δωρικού ρυθμού, πλευράς 30 μέτρων περίπου, το οποίο μπορεί να αναγνωριστεί ως παλαίστρα.

Στην ελληνιστική εποχή τα Γυμνάσια γίνονται πολυσύχναστα κέντρα δημόσιας ζωής της πόλης και χώροι έκθεσης σημαντικών έργων τέχνης όπως μαρτυρούν τα πρόσφατα ευρήματα του Γυμνασίου.

Το Ηρώο του Σταδίου

Αναπόσπαστο στοιχείο του Σταδίου αποτελεί το Ηρώο, που έχει την μορφή πρόστυλου τετρακιόνιου δωρικού ναού. Βρίσκεται στη νότια πλευρά του Σταδίου χτισμένος πάνω σε ορθογώνιο πόδιο, που προεξέχει από το τείχος σαν προμαχώνας.

Το ναόσχημο κτίσμα ήταν ταφικό και αποτελεί ένα είδος Ηρώου – Μαυσωλείου. Σε ορισμένα στοιχεία του σχετίζεται και το  Ηρώο της Καλυδώνος .

Προσωπικότητα με πλούτη και επιρροή, στην οποία απένεμαν οι Μεσσήνιοι κατά την πληροφορία του Παυσανία, τιμές ηρώων, ήταν ο Μεσσήνιος ισόβιος αρχιερέας και Ελλαδάρχης Σαιθιδάς. Είναι επομένως πολύ πιθανό το Ηρώο – Μαυσωλείο του Σταδίου να ανήκε στην οικογένεια των Σαιθιδών. Σε αυτό ενταφιάζονται και δέχονταν ηρωικές τιμές τα επιφανή μέλη της οικογένειας, από την ίδρυση του Ηρώου τον 1^ο αιώνα μ.Χ. 

Η Παλαίστρα

Η Παλαίστρα, απαραίτητο λειτουργικό συμπλήρωμα του Γυμνασίου, προοριζόταν για την άσκηση εφήβων και αθλητών. Οργανώνεται αρχιτεκτονικά με κέντρο υπαίθρια αυλή περιβαλλομένη από δωρικές στοές και βοηθητικούς χώρους. Είναι σύγχρονη με τις εγκαταστάσεις του Γυμνασίου του 3^ου αιώνα π.Χ και συνέχισε να λειτουργεί ως την όψιμη ρωμαιοκρατία. Εφηβικά κατάλογοι του όψιμου 2^ου αιώνα μ.Χ έχουν χαραχτεί σε δύο από τους κίονες της βόρειας στοάς με πλήθος ονομάτων της Μεσσηνιακής νεολέας.